Tο βακτήριο της Legionella και η Νόσος των Λεγεωνάριων

Τι είναι η Legionella και ποια η Νόσος των Λεγεωνάριων

Η Legionella είναι βακτήριο του νερού — συναντάται σε λίμνες και ποτάμια, αλλά δημιουργεί προβλήματα όταν πολλαπλασιάζεται σε τεχνητά συστήματα. Όταν εισπνεύσουμε μολυσμένα μικροσταγονίδια νερού, μπορεί να εκδηλωθεί η Νόσος των Λεγεωνάριων, που είναι μια σοβαρή μορφή πνευμονίας.

 Το όνομα της νόσου προέρχεται από ένα ξέσπασμα το 1976, σε συνέδριο της Αμερικανικής Λεγεώνας στη Φιλαδέλφεια. Η νόσος σύντομα αναγνωρίστηκε ως σοβαρή πνευμονία με σημαντικό ποσοστό θνητότητας.

Πού μπορεί να επιβιώσει και να πολλαπλασιαστεί η Legionella

Η Legionella είναι ένα βακτηρίδιο ευρέως διαδεδομένο στη φύση. Βρίσκεται στα περισσότερα συστήματα νερού και η ανάπτυξή του ευνοείται από συγκεκριμένες συνθήκες. Το στάσιμο νερό σε συνδυασμό με θερμοκρασίες 20–50 °C αποτελούν ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης του βακτηριδίου.

Μπορεί να βρεθεί και να αναπτυχθεί σε:

• Ντεπόζιτα και δεξαμενές ζεστού ή κρύου νερού

• Σωλήνες με λίγη ή καθόλου ροή νερού (π.χ. μη χρησιμοποιούμενα δωμάτια)

• Ιζήματα, βιομεμβράνες και ακαθαρσίες εντός σωλήνων και δεξαμενών

• Στεγανωτικά υλικά (δοκτύλιοι καουτσούκ, φλάντζες)

• Θερμαντήρες και δεξαμενές ζεστού νερού

• Εναποθέσεις αλάτων και διάβρωση σε σωληνώσεις, ντους ή βρύσες

• Εξειδικευμένο ιατρικό εξοπλισμό (αναπνευστικά συστήματα, οδοντιατρικές μονάδες)

• Δεξαμενές πλύσης οχημάτων και βιομηχανικά ψυκτικά συστήματα.

Πως μεταδίδεται

• Προσοχή : Η Legionella δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο 

• Ο μόνος τρόπος μόλυνσης είναι η εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων/υδρατμών νερού (αεροζόλ, ντους). 

  
  

Ποια είναι τα συμπτώματα

Τα συμπτώματα της Nόσου των Λεγεωνάριων συνήθως εμφανίζονται 2–10 ημέρες μετά την έκθεση. Μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Υψηλό πυρετό (συχνά πάνω από 39°C)

• Ξηρό ή παραγωγικό βήχα

• Δύσπνοια

• Πονοκέφαλο, μυαλγίες

• Ναυτία, εμετό ή διάρροια

• Καταβολή δυνάμεων

• Σύγχυση, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους

Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε βαριά πνευμονία και να απαιτήσει νοσηλεία. Είναι δυνητικά θανατηφόρος σε 5-30% των κρουσμάτων περίπου. Υπάρχει και μια πιο ήπια μορφή, που ονομάζεται πυρετός Pontiac, η οποία μοιάζει με γρίπη και υποχωρεί χωρίς θεραπεία.

Πιθανές Πηγές μόλυνσης

• Συστήματα παροχής κρύου – ζεστού νερού (ντούς)

• Πύργοι ψύξης συστημάτων κλιματισμού

• Δεξαμενές αποθήκευσης νερού

• Θερμές ιαματικές πηγές

• Ιαματικά λουτρά

• Κολυμβητικές δεξαμενές (ιδίως εκείνες όπου το νερό είναι ζεστό και διακινείται)

• Σιντριβάνια

• Υγραντήρες ατμόσφαιρας και αναπνευστικές συσκευές που λειτουργούν με νερό βρύσης

Ποιοι χώροι οφείλουν να κάνουν υποχρεωτικά ελέγχους

Με βάση την Εγκύκλιο ΔΥΓ2/οικ.70777/12-7-2012 και ΦΕΚ 3282Β/19-03-2017, οι παρακάτω εγκαταστάσεις πρέπει να κάνουν τουλάχιστον δύο ελέγχους ετησίως για ανίχνευση Legionellaς:

• Τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία, επιπλωμένα διαμερίσματα, κατασκηνώσεις)

• Νοσοκομεία, κλινικές, οίκοι ευγηρίας

• Σωφρονιστικά και στρατιωτικά ιδρύματα

• Εκπαιδευτικά ιδρύματα και παιδικοί σταθμοί

• Ιαματικά λουτρά, υδροθεραπευτικά κέντρα

• Αθλητικές εγκαταστάσεις, εμπορικά κέντρα, χώροι ψυχαγωγίας

• Κρουαζιερόπλοια, οδοντιατρεία, πλυντήρια αυτοκινήτων Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας

Η μη συμμόρφωση μπορεί να επιφέρει ποινικές και διοικητικές συνέπειες 

Πώς μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος αποτελεσματικά

Η πρόληψη της λεγεωνέλλωσης δεν απαιτεί τεράστιο κόστος — απαιτεί συνέπεια και καθημερινή φροντίδα. Ενδεικτικά προληπτικά μέτρα περιλαμβάνουν:

• Διατήρηση του ζεστού νερού άνω των 50°C και του κρύου κάτω των 20°C

• Καθαρισμός και απολύμανση δεξαμενών νερού σε τακτά χρονικά διαστήματα

• Άνοιγμα των ντους και βρυσών σε αχρησιμοποίητα δωμάτια κάθε λίγες ημέρες, ώστε να αποφεύγεται η στασιμότητα

• Απολύμανση των κεφαλών ντους (ιδίως πριν από την επαναλειτουργία μετά από off-season)

• Αντιμετώπιση επικαθίσεων αλάτων, που ευνοούν τον αποικισμό της Legionella

• Εφαρμογή χλωρίωσης ή άλλων μεθόδων απολύμανσης στο σύστημα ύδρευσης, ειδικά μετά από εργασίες συντήρησης ή κρούσμα

  
  

Ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές οδηγίες ECDC (European Centre for Disease Prevention and Control), δημιουργήθηκε ένας οδηγός πρόληψης  «15-σημείων» για ξενοδόχους και υπεύθυνους νερού από τον ΕΟΔΥ.

Βρείτε το οδηγό του ΕΟΔΥ πατώντας εδώ 

Ο ΕΟΔΥ, ως ο εθνικός οργανισμός δημόσιας υγείας, επιβλέπει την επιδημιολογική επιτήρηση, τη διαχείριση κρουσμάτων, και την έκδοση οδηγιών πρόληψης

Ειδικά έντυπα και τεχνικές οδηγίες, όπως για δειγματοληψία νερού, για καταπολέμηση σε κτίρια ή ξενοδοχειακές μονάδες, και για συστήματα ύδρευσης και spa, είναι διαθέσιμα μέσω του ΕΟΔΥ.

Ανακατευθυνθείτε στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ για τη Legionella πατώντας εδώ.